روی این لینک کلیک کنید و قتی دریافت شد استفاده کنید

http://yaran14.persiangig.com/document/ertebatesazmani-rahimi.ppt

ارتباطات چیست؟

ارتباطات، فرآیندی است آگاهانه یا ناآگاهانه، خواسته یا ناخواسته که به وسیله آن می­توانیم احساسات و نظرات خود را در قالب پیام­های کلامی و غیر کلامی یا بیان و ارسال کنیم یا دریافت و ادراک نماییم.

پس می­توان از این تعریف، پارامترهای موجود در ارتباطات را چنین برشمرد:

1-    ارتباطات یک فرآیند است.

2-    ارتباطات می­تواند خود آگاه یا ناخودآگاه باشد.

3-    آنچه که در ارتباطات رد و بدل می­شود، پیام است.

4-    پیام­ها در ارتباطات به دو دسته کلامی و غیر کلامی تقسیم می­شوند.

5-    در ارتباطات، فرد یا در موقعیت یک فرستنده پیام است یا گیرنده پیام و یا هر دو.

 فرآیند ارتباطات، می­تواند کاملاً تصادفی باشد (ارتباطات ناگهانی)

فرآیند ارتباطات، می­تواند بیانگر احساسات باشد (ارتباطات عاطفی)

فرآیند ارتباطات، می­تواند بیانگر اهداف خاصی باشد (ارتباط بیانگر)

سطوح برقراری ارتباط در فرآیند ارتباطات:

مردم در سه سطح درون فردی، میان فردی و عمومی با یکدیگر ارتباط برقرار می­کنند:

1-    ارتباطات درون فردی: ارتباط با خود: پرورش افکار، تصمیم­گیری، گوش دادن و خودنگری

2-    ارتباطات میان فردی: ارتباط با دیگران: گفت و گو ، مصاحبه و مذاکره

3-    ارتباطات عمومی: ارتباط با گروه

 انواع ارتباطات عمومی:

1-    ارتباطات مستقیم: در این نوع ارتباط، فرد به طور مستقیم و چهره به چهره پیام خود را منتقل می­کند.

2-  ارتباطات غیر مستقیم: در این نوع ارتباط، فرد به طور غیر مستقیم و از طریق کانالهایی چون رادیو و تلویزیون پیام خود را منتقل می­کند.

 ویژگیهای ارتباطات:

1-    ارتباطات، فرایندی پویا است: قابل تغییر است.

2-    ارتباطات، فرآیندی پیوسته است: غیر قابل ایستا است.

3-    ارتباطات، فرآیندی برگشت ناپذیر است: غیر قابل جبران است.

4-    ارتباطات، فرآیندی تعاملی است: چرخه­ای از کنش­ها و واکنش­ها است.

5-    ارتباطات فرآیندی محتوایی (زمینه­ای) است: تجربه مدار و دانش محور است.

فرهنگ و ارتباطات:

فرهنگ  و ارتباطات، رابطه مستقیمی با هم دارند. ارتباطات مستقیماً تحت تأثیر فرهنگ است و فرهنگ نیز پدیده­ای ارتباطی است.

فرهنگ چیست؟

فرهنگ، متشکل از مجموعه­ای است که نظام تعبیه و تفسیر مشترک دارند.

مؤلفه­های فرهنگ:

1- ملیت           2- مذهب      3- گرایش­های سیاسی      4- طبقات اجتماعی- اقتصادی

5- جنسیت        6- سرگرمی­ها           7- ریشه­ها و سوابق خانوادگی و وضعیت تأهل

8- منطقه کشوری

انواع رابطه بین فرهنگ و ارتباطات انسانی:

1-  ارتباط درون فرهنگی: برقراری ارتباط با فردی که با وی علقه­ی فرهنگی داریم مانند ارتباطی که طرفدار یک تیم فوتبال با طرفدار تیم دیگری برقرار می­کند.

2-  ارتباط میان فرهنگی: برقراری ارتباط با فردی که هیچ گونه علقه­ی فرهنگی با وی نداریم یا دارای پیوند فرهنگی ضعیفی با وی هستیم. مانند ارتباطی که یک ایرانی با یک امریکایی برقرار می­کند.

 چند فرهنگی (آمیخته فرهنگ):

پدید چند فرهنگی در جوامعی وجود دارد که از گروه­های فرهنگی مختلف تشکیل شده­اند. مانند جامعه امریکا که به دلیل تنوع نژادی یک کشور چند فرهنگی است.

مؤلفه­های ارتباطات:

1- منبع (فرستنده)      2- مقصد (گیرنده)         3- کانال (مجرا)         4- پیام

5- بازخور               6- محیط ارتباطی          7- اختلال

منبع (فرستنده):

آنچه که به عنوان یک برقرار کننده ارتباط بر چگونگی ارتباط و تعبیر و تفسیر ما از محرک­های ارتباطی تأثیر می­گذارد، صافی ادراکی ماست.

این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ ، مهارت­های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه­ها، باورها، خاطرات و انتظارات.

ویژگیهای منبع:

آنچه که در ما به عنوان یک آغازگر ارتباط و فرستنده پیام اتفاق می­افتد:

1-    ایده یا نیاز به برقراری ارتباط، حواس را تحریک می­کند.

2-    تصمیم می­گیریم با بهره­گیری از نمادهای زبانی، ارتباط برقرار کنیم (رمز).

3-    به حافظه و تجربیات قبلی خود مراجعه کرده تا نمادهای زبانی مناسب را برای انتقال پیام خود بیابیم. (رمزگزاری)

مقصد (گیرنده):

آنچه که به عنوان یک دریافت کننده پیام بر تعبیر و تفسیر ما از محرک­های ارتباطی تأثیر می­گذارد، صافی ادراکی ماست.

این صافی ادراکی عبارتند از: فرهنگ، مهارت­های ارتباطی، وضعیت فیزیکی، وضعیت روحی، تجربه­ها، باورها، خاطرات و انتظارات.

ویژگیهای مقصد:

آنچه در ما به عنوان یک دریافت کننده پیام اتفاق می­افتد:

1-    محرک­ها با ایجاد نیاز به برقراری ارتباط، حواس ما را تحریک می­کنند.

2-    نمادهای زبانی (رمزها) را به شکلی نامشخص دریافت می­کنیم.

3-    از حافظه و تجربیات قبلی خود در جهت معنا کردن نهادها استفاده می­کنیم. (رمزگشایی)

4-    اطلاعات را ذخیره می­کنیم.

5-    بازخور را می­فرستیم.

نکته: پیام رمزگشایی شده توسط دریافت کننده، با پیام رمزگذاری شده به وسیلة منبع یکسان نیست، زیرا سیستم نمادی هر فرد با توجه به مجموعه­ای خاص از ادراکات همان فرد شکل می­گیرد. با توجه به صافی­های ادراکی متفاوت در افراد مختلف، رمزهایی که از این صافی­ها عبور می­کنند به اشکال متفاوتی ظاهر می­شوند.

کانال:

در فرایند ارتباط، پیام رمزگذاری شده از یک یا چند کانال عبور می­کند.

انوع کانالها:

1-    کانالهای حسی: کانالها یا مجراهای حسی در ارتباطات مستقیم چهره به چهره، حواس پنجگانه هستند.

2-  کانالهای الکترونیکی: کانالها یا مجراهای الکترونیکی در ارتباطات غیر مستقیم، تلفن، تلویزیون و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر است.

پیام:

آنچه که در فرایند ارتباط رد و بدل می­شود پیام است.

پیام می­تواند فردی و یا عمومی باشد.

عمل رمزگذاری و رمزگشایی بر روی پیام انجام می­شود.

پیام از طریق کانال منتقل می­شود.

پیام، مجزا از فرستنده و یا گیرنده نیست.

بازخور:

بازخور، واکنشی کلامی یا غیر کلامی یا ترکیبی از این دو به پیام از طرف دریافت کننده پیام است.

ویژگیهای بازخور:

1-    بازخور، بیانگر میزان برقراری یک ارتباط است.

2-    بازخور، تعویض گر نقش دریافت کنده و ارسال کننده پیام است.

محیط ارتباطی:

عوامل محیطی بر نحوة ارتباط ما تأثیر می­گذارند. محیط و شرایط ارتباط، اینکه کجا هستیم، در چه شرایطی، با چه کسی و چه دیدگاهی مواجهیم، عناصری مؤثر در برقراری ارتباطند.

عواملی نظیر اندازه اتاق،رنگ دیوارها و نوع و محل قرار گرفتن وسایل می­توانند بر نوع احساس و نحوه برقراری ارتباط ما اثرگذار باشند.

اختلال:

هرگونه مداخله درونی یا بیرونی در فرایند ارتباطات، اختلال است.

انواع اختلال­ها:

1- اختلال محیطی      2- اختلال فیزیولوژیکی   3- اختلال معنایی

4- اختلال ساختاری    5- اختلال سازمانی        6- اختلال فرهنگی

7- اختلال روانی

اختلال محیطی:

«عوامل مزاحم بیرونی» که مانع دریافت پیام توسط دریافت کننده می­شود. مانند: صدای جاروبرقی که مانع شنیدن صدای اطرافیان می­شود.

اختلال فیزیولوژیکی:

«عوامل فیزیکی» که مانع ارسال یا دریافت مؤثر یک پیام می­شود. مانند: ضعف قدرت تکلم در فرد که مانع درک و فهم درست سخنان وی می­شود.

اختلال معنایی:

«معانی کلمات» باعث اختلال در فرایند ارتباط می­شود. مانند: استفاده وکلا از واژه­های پیچیده حقوقی و نهایتاً اختلال در برقراری ارتباط با موکل یا استفاده یک روزنامه نگار حوزه پزشکی از واژه­های تخصصی پزشکی و اختلال در ارتباط با مخاطب عام.

اختلال ساختاری:

«ساختار زبانها» با توجه به اینکه هر زبانی، ساختار خاص خود را دارد می­تواند باعث اختلال در ارتباط شود. به عبارتی «زبان» یک اختلال به حساب می­آید.مانند: دو فرد که زبان یکدیگر را نمی­دانند یا ساختارهای زبانی آنها متفاوت است در برقراری ارتباط مشکل دارند.

اختلال سازمانی:

«عدم سازماندهی اطلاعات، اندیشه­ها و نظرات» باعث اختلال در ارتباط است. مانند: در یک کلاس درس، که استاد از ابتدا با ساختاری معین و تعریف شده، اطلاعات و معلومات خود را در اختیار دانشجو می­گذارد. مطالب را به صورت منسجم ارائه می­کند، مباحث درسی در یک جزوه کامل و جامع ارائه می­شود و دانشجو به عنوان یک دریافت کننده در پایان ترم دچار سردرگمی نمی شود، در این حالت بین استاد و دانشجو ارتباط بدون اختلال برقرار می­شود.

اختلال فرهنگی:

«مقررات غیر معقول و پیش داوری­های ناآگاهانه در مورد یک فرهنگ خاص» اختلال در ارتباط است.مانند: یک شخص که همواره از یک حزب خاص حمایت کرده است. وی در برقراری ارتباط با حزب مخالف دچار اختلال است، چرا که حمایت بی دریغ وی از حزب موافق مانع از حفظ بی طرفی وی در برابر حزب مخالف می­شود.

اختلال روانی:

«مشکلات روحی، روانی» باعث اختلال در ارتباط هستند. مانند: «عصبانیت شدید» که مانع از ارسال یا دریافت درست پیام می­شود یا «اسکیزوفرنی».

راهکارهای مقابله با اختلالات:

1-    ایجاد فرصت­هایی برای دریافت بازخور جهت کسب اطمینان از دریافت و درک درست پیام

2-    تکرار پیام و تقویت آن در صورت درک نادرست پیام از سوی دریافت کننده

3-    تعریف و حتی تغییر واژه­های مبهم و غیر قابل فهم در راستای کمک به رمزگشایی پیام

4-    شناسایی اختلال ارتباطی و تلاش در جهت رفع آن

ارتباطات به عنوان یک سیستم:

سیستم ارتباطات متشکل از مشارکت کنندگان، محیط، هدف و روش تعامل مشارکت کنندگان است.

ویژگیهای یک سیستم ارتباطی:

1-    یک سیستم ارتباطی با ثبات، ارتباط را تنظیم و قابل پیش بینی می­کند.

2-    یک سیستم ارتباطی با ثبات، به مشارکت کنندگان احساس امنیت و اطمینان خاطر می­دهد.

3-    یک سیستم ارتباطی، می­تواند توسط سن، وضعیت، جنسیت، ویژگی­های برجسته و میراث فرهنگی شکل گیرد.

4-    یک سیستم ارتباطی، می­تواند در جهت تقویت ارتباط و یا تضعیف آن تحقق یابد.

5-    یک سیستم ارتباطی، می­تواند بر اثر اهداف از پیش تعیین شده ما از برقراری ارتباط تحدید شود.

الگوهای ارتباطات انسانی:

در فرایند پیچیده ارتباطات انسانی، وجود الگوهای ارتباطی می­تواند به ما در جهت تجزیه و تحلیل و درک بهتر اجزای ارتباطات کمک کند.

انواع الگوهای ارتباطی:

1-    الگوی خطی ارتباطات

2-    الگوی تعاملی ارتباطات

3-    الگوی تبادلی ارتباطات

الگوی خطی ارتباطات:

الگوی خطی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات یک سویه است. در یک الگوی خطی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می­کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می­کند.

ارتباطات یک سویه، دارای اثربخشی محدودی هستند. فقدان پدیده «بازخور» و عدم واکنش به دریافت پیام در این نوع الگو و ارتباط، حوزه تأثیر ارتباط را تحدید می­کند. مانند یک سخنرانی.

الگوی تعاملی ارتباطات:

الگوی تعاملی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات دو سویه است.

در یک الگوی تعاملی، منبع، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را از طریق یک یا چند کانال حسی به دریافت کننده ارسال می­کند. دریافت کننده، پیام را دریافت و آن را رمزگشایی می­کند، سپس بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را مجدداً به منبع برمی­گرداند. منبع پیام بازخور را رمزگشایی می­کند. مجدداً منبع بر اساس پیام اولیه ارسال شده و بازخور دریافت شده، یک پیام جدید را به رمز تبدیل می­کند که این پیام جدید با بازخور سازگار است.

در ارتباطات دو سویه، برقرار کنندگان ارتباط باید تلاش کنند تا برای پی بردن به میزان کارایی واقعی روش برقراری ارتباط خود، تعامل کنند. مانند یک جلسه پرسش و پاسخ.

الگوی تبادلی ارتباطات:

الگوی تبادلی ارتباطات، ترسیمی از ارتباطات چند سویه است. در یک الگوی تبادلی ارتباط گر اول، پیامی را رمزگذاری کرده و آن را ارسال می­کند. سپس ارتباط گر دوم، بازخور را به رمز تبدیل کرده و آن را به ارتباط گر اول ارسال می­کند. ارتباط گر اول نیز آن باز خور را رمزگشایی می­کند. رمزگذاری و رمزگشایی می­تواند فوراً و در یک زمان صورت گیرد و پیام­ها را می­توان یک زمان ارسال و دریافت کرد.

در ارتباطات چند سویه، نقش منبع و دریافت کننده وجود ندارد. هردو ارتباط برقرار کننده، نقش­های قابل مبادله رمزگذار و رمزگشا را ایفا می­کنند و در یک زمان و فوراً ارتباط برقرار می­کنند. مانند یک میزگرد.

تعریف اول؛ ارتباط را فرایندی می‌داندکه به واسطه‌ی آن ارتباط گر یا فرستنده از طریق یک رسانه یا مجرا پیامی را با تاثیراتی معین به گیرنده‌ می‌رساند  .

تعریف دوم؛ ارتباط را کنشی اجتماعی می‌داندکه افرادی از یک فرهنگ مشخص در واکنش به تجربه خود از واقعیت به مبادله‌ِ معانی می‌پردازد  .

با این وجود ‌نمی‌توان تعریف واحدی از ارتباط که‌همه افراد‌ ‌را قانع کند، ارائه‌داد. شاید‌هم اصلا ‏چنین تعریفی وجود نداشته‌باشد. بنابراین سعی بر این است، ‌اندیشه ‌و نظریات ‏گوناگون را تا حد امکان جمع آوری ‌تا بتوان آنها را به‌یک مرز مشترک نزدیک ساخت  .

"ارتباطات" از دیدگاه ‌عده‌ایی بر مفاهیم متفاوت‌ و گاهی متضاد گفته می‌شود. از طرفی ‏هم ارتباط را تبادل متفکرانه ‌دیدگاه‌ها از طریق یک مکالمه‌ معنادار بین  ‎ ‎دو انسان‌که به نوعی ارسال   ‎پیام‎ ‎ساده‌ و ‌بدون تفکر است، می‌دانند. ‌با این تعریف می‌‏توان گفت‎ ،‎ماشین‎ ‎ها و‎ ‎جانوران‎ ‎نیز ارتباط برقرار می‎ ‎کنند.‏

از طرف دیگر می‌توان ارتباطات را‎ ‎یک‎ ‎فرایند‎ ‎سازمان یافته‌برای تبادل‎ ‎اطلاعات‎ ‎بین بخش ها ‏که ‌معمولا بواسطه یک‎ ‎رشته‌علائم انجام می گیرد، تعریف کرد.‏ گروهی در تعریف خود بر ترغیب و اقناع یا ‌همانندی و اشتراک اندیشه با ابعاد گسترده‌تر و تاثیرگذار قلمداد کرده‌اند. عده‌ای بر پاسخ و بازتاب تاکید بیشتری کرده‌اند. و‌ برخی دیگر از اندیشمندان بر عنصر ‏پیام تاکید دارند.

حتی لسول در سال 1948 یک مدل ارتباط کلامی ارائه می‌دهد. این مدل یکی از اولین  نمونه‌های مدل ارتباط به مانند یک فرایند است:"چه کسی چه چیزی را از چه مجرایی به چه کسی و با چه تاثیری می‌گوید".

او بر مفهوم" تاثیر" ارتباط تاکید داشت. از نظر متفکران دیگر مفاهیم "قصد" و "بافت"ارتباط اهمیت اساسی دارند.زیرا بیشتر ارتباط‌گران از ایجاد ارتباط هدفی‌دارند و نیز شرایط اجتماعی ارتباط لزوما بر نحوه‌ی بیان و فهم پیام ها تاثیر می‌گذارد.

بهبود مهارت‌های ارتباطی و اهمیت ارتباط

و به دنبال این یک اصل و آن اصل اینه، اگر شماها حاضر نشوید، کم حاضر شوید و میدان را برای دیگران باز بگذارید. خطر انحراف انقلاب اسلامی ما به یک بینش ملی گرایانه خیلی بالاست. ملیت برای ما محترمه، وطن برای ما محترمه، اما نه به عنوان مبدأ، نه به عنوان اصل، به عنوان مسئله درجه دوم. آنچه برای ما به عنوان اصل و ارزش نخستین و مبدأ و سرچشمه ارزشهای دیگر مطرح است، اسلام است و اسلام است و اسلام

شهید مظلوم آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی